Onze visie in één minuut
Nederlandse banken kunnen én willen een voorloper zijn bij de verduurzaming van de samenleving. Dat gebeurt onder andere via het Klimaatcommitment, dat samen met andere financiële instellingen is getekend. De afgelopen jaren hebben alle banken plannen gemaakt en actie ondernomen.
Waar we nu staan
Banken zorgen voor financiering. Ze trekken gelden aan voor een relatief korte periode (onder andere spaargeld) en lenen dit uit voor de lange termijn (aan burgers en ondernemers). Het grootste deel van hun winst komt voort uit rentemarges. De financiële risico’s van hun leningen moeten altijd verantwoord zijn. Zij hebben een andere positie dan investeerders die risicokapitaal inbrengen, zoals vermogensbeheerders.
Sinds 2019 werken 52 financiële instellingen en 4 brancheverenigingen aan de implementatie van het Klimaatcommitment van de Nederlandse financiële sector. Banken, pensioenfondsen, vermogensbeheerders en verzekeraars hebben hierin afgesproken hoe zij bijdragen aan het Parijsakkoord en het Nederlandse Klimaatakkoord. Dit houdt onder meer in dat zij met een actieplan laten zien hoe ze naar verlaging van de CO2-emissies van de beleggings- en kredietportefeuille toewerken.
Veel ondertekenaars van het Klimaatcommitment zijn actief binnen internationale initiatieven voor 'netto-nul' CO2-uitstoot. Netto-nul betekent dat er geen broeikasgassen meer worden toegevoegd aan de bestaande hoeveelheid in de atmosfeer.
heeft het actieplan laten goedkeuren door de top van de organisatie (dagelijks bestuur, raad van commissarissen en/of raad van toezicht).
94%
92%
gebruikt dezelfde methode* voor het meten van CO2-uitstoot. Dit maakt het makkelijker om die metingen met elkaar te vergelijken.
94%
weet welke sectoren in hun portefeuille de meeste emissies veroorzaken.
96%
wil het portfolio in lijn brengen met het 1,5 °C-scenario en uiterlijk in 2050 een ‘netto nul’-portefeuille bereiken.
Alle ondertekenaars van het Klimaatcommitment hebben eind 2022 volgens afspraak hun actieplan gepubliceerd: een belangrijke tussenstap in het proces om hun klimaatimpact te verlagen. Intussen werken banken ook al hard aan de uitvoering van hun plannen. Zo hebben zij vaak al voor een groot deel van hun beleggings- en kredietportefeuille de CO2-uitstoot in kaart gebracht en hier keuzes op gebaseerd. Bijvoorbeeld om bepaalde sectoren niet langer of alleen onder voorwaarden te financieren.
In maart 2023 is een voortgangsrapportage van het Klimaatcommitment gepubliceerd. Deze rapportage laat zien hoe het ervoor staat met de actieplannen van financiële instellingen.
De belangrijkste uitkomsten:
Goedkeuring van reductiedoelstellingen door een derde partij
(zoals het Science Based Targets initiative (SBTi))
Actieplannen onderdeel maken
van de prestatie-beoordeling van bestuurders
Betrokkenheid
van interne auditors
* De meetmethode die is ontwikkeld door het Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF)
en besluiten
Merel Hendriks aan het woord
Wat doen banken al?
Naast het Klimaatcommitment zijn Nederlandse banken al veel langer bezig met verduurzamen. Dat hoort bij hun taak om vanuit risico’s en kansen te denken én bij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze verduurzamen hun eigen bedrijfsvoering en zijn continu met klanten over het onderwerp duurzaamheid in gesprek. Daarbij gaat het niet alleen over duurzame financieringsproducten, maar ook over het aanleveren van data over CO2-uitstoot.
Merel Hendriks
Sustainability officer Nederlandse Waterschapsbank
“We moeten samenwerken om ervoor te zorgen dat we nog generaties lang samen op de aarde kunnen blijven. Bancaire financiering is daarvoor de smeerolie.”
voor vastgoed ABN AMRO
Nederlandse banken zijn divers. Niet alleen in omvang, maar ook in hun klanten, markten en diensten. Er zit ook verschil in de snelheid waarmee zij hun beleggings- en kredietportefeuille (kunnen) verduurzamen. Wat Nederlandse banken gemeenschappelijk hebben, is hun ambitie om te bankieren in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs. Ze dragen hier allemaal op hun eigen manier aan bij.
Voorbeelden uit de praktijk
Bij de verduurzaming van de samenleving moeten we samen meer snelheid maken. Het is belangrijk dat de overheid daarbij kaders en richting geeft. Bedrijven zullen dan vaker en sneller duurzame keuzes maken. Banken kunnen op hun beurt de transitie financieren. Maar deze transitie brengt ook dilemma’s met zich mee.
Nieuwe duurzame initiatieven hebben vaak grotere risico’s en zijn daardoor moeilijker (volledig) te financieren door een bank. De overheid kan die risico’s helpen dragen. Denk hierbij aan subsidies of een mengvorm van subsidies, overheidsfinanciering en private vormen van financiering. Op deze manier kunnen banken (groepen) innovatieve bedrijven helpen die anders geen kans krijgen.
Voor zowel burgers als bedrijven geldt dat zij gestimuleerd worden om te verduurzamen, als zij weten wat de wettelijke kaders zijn. Voor bedrijven gaat het daarbij bijvoorbeeld om energieprestatienormen voor vastgoed, mobiliteit en de industrie. Ondernemers willen weten wanneer zij aan welke eisen moeten voldoen. Als dat helder is, investeren zij waarschijnlijk sneller in duurzame maatregelen. Banken kunnen die dan financieren.
Consumenten en bedrijven maken andere keuzes als verduurzaming geld oplevert of als CO2-uitstoot geld kost. Dit laatste is zichtbaar bij het steeds beter werkende Europese CO2-emissiesysteem. Door de stijgende emissieprijs krijgen bedrijven met veel uitstoot te maken met dalende winstmarges. CO2-neutrale verdienmodellen worden juist steeds minder risicovol en rendabeler. Door deze verdienmodellen te financieren, helpen banken de transitie te versnellen.
3
2
Het financieren van de transitie vraagt om risicovollere investeringen. Want in tijden van transitie zijn er veel onzekerheden. De overheid kan verschillende instrumenten inzetten om die risico’s voor burgers, bedrijven en banken te beperken.
1
Onze economie profiteert van een internationale CO2-belasting. Die kan zelfs gunstig uitpakken voor kleine bedrijven en duurzame initiatieven. Dat blijkt uit het onderzoek Economische impact en randvoorwaarden CO2-beprijzing (dnb.nl)
Windmolenparken ontwikkelen en financieren was lange tijd niet rendabel. Subsidie van de overheid maakte de benodigde opschaling mogelijk én leverde belangrijke kennis en ervaring op. Daardoor is het voor commerciële partijen nu aantrekkelijk om in te stappen.
Een goed voorbeeld van een sectornorm is de verplichting van energielabel C voor kantoorgebouwen per 2022. Daarbij is het belangrijk dat de overheid ook capaciteit heeft voor handhaving: die is op dit moment onvoldoende.
Willem Schramade
Sustainable finance expert
“Tegen organisaties zou ik willen zeggen: zie duurzaamheid niet louter in het licht van compliance en risico. Maar als een kans. Als jij duurzaamheid beter begrijpt dan je concurrent, dan kun je werken naar nieuwe verdienmodellen.”
Het is de rol en verantwoordelijk van bedrijven om duurzame producten en diensten te ontwikkelen. Daarbij gaat het niet alleen om het beperken van de CO2-uitstoot van de eigen onderneming en activiteiten. Ook de impact van de bedrijfsvoering bij leveranciers (in de keten) en op de hele samenleving hoort onderdeel te zijn van hun keuzes.
Bedrijfsleven:
Nieuwe producten, diensten en verdienmodellen
Carrie Walczak aan het woord
Duurzame projecten hebben vaak als nadeel dat er geen vergelijking mogelijk is met (data van) projecten uit het verleden. Dat maakt het lastig om een risico of succes in te schatten. Daarom ontwikkelen banken nieuwe voorspelmodellen. Die helpen om de toekomstige rentabiliteit van een innovatief, duurzaam initiatief in te schatten.
Financieren van de transitie
Bij de keuze om wel of niet te financieren, spelen duurzaamheidsaspecten voor banken een steeds grotere rol. Bij investeringen van bedrijven wordt bijvoorbeeld ook rekening gehouden met de klimaatimpact bij leveranciers. En voor hypotheken wordt onderzocht hoe ook het overstromingsrisico van een woning kan worden meegenomen. Banken maken die risico-afwegingen om zelf ‘gezond’ te blijven.
Banken:
Banken kunnen ervoor kiezen alleen nog hypotheken te verstrekken voor woningen met energielabel A t/m D. Maar veel woningen in Nederland zijn nog slecht geïsoleerd. Als burgers voor woningen met energielabel E, F of G geen hypothecaire lening meer zouden kunnen krijgen, zou dat de situatie op de woningmarkt nog nijpender maken.
Wanneer Nederland strengere eisen aan CO2-uitstoot stelt dan andere landen, kan dat leiden tot ‘koolstoflekkage’: het verschuiven van productie naar landen waar minder strenge duurzaamheidseisen gelden. Dat kan onbedoeld tot een ongelijk Europees speelveld leiden.
Ook duurzame innovaties hebben een CO2-voetafdruk. Het kost bijvoorbeeld meer energie om een elektrische auto te produceren dan een brandstofauto. Maar hij is duurzamer in het gebruik. Daarom is het belangrijk om over de productlevenscyclus heen te kijken.
In de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie, is het belangrijk dat iedereen mee kan komen. Hoe sneller de transitie, hoe groter de kans dat dit ten koste gaat van waarden als rechtvaardigheid en inclusiviteit. De vraag is hierbij hoe weerbaar en wendbaar onze samenleving is.
Duurzame startups moeten zich nog bewijzen. Ze beginnen soms met een negatieve cashflow en het kan langer duren tot ze winst maken. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven in de circulaire economie. Die hebben veel potentie, maar zijn vaak lastig te financieren.
De leefbaarheid van onze planeet staat op het spel. De Klimaatdoelen zijn uitdagend, maar moeten gehaald worden. Dat vraagt om scherpe keuzes. Dat kunnen soms pijnlijke keuzes zijn, die iedereen raken. Daarom moeten we die keuzes samen maken.
Scherpe keuzes maken
Met deze publicatie maken de Nederlandse banken duidelijk hoe zij samen met overheid en bedrijfsleven willen versnellen naar een duurzame samenleving. Banken zetten zich al jarenlang op verschillende manieren in voor verduurzaming. Met het Klimaatcommitment van de financiële sector hebben ze zichzelf ook doelen opgelegd. Maar om die doelen te halen, moet verduurzaming versnellen. Dat kan alleen in nauwe samenwerking met overheid en bedrijfsleven. In deze publicatie wordt dit uitgelegd.
Neem voor meer informatie contact op met de Nederlandse Vereniging van Banken
Onze visie in één minuut
Nederlandse banken kunnen én willen een voorloper zijn bij de verduurzaming van de samenleving. Dat gebeurt onder andere via het Klimaatcommitment, dat samen met andere financiële instellingen is getekend. De afgelopen jaren hebben alle banken plannen gemaakt en actie ondernomen.
Banken zorgen voor financiering. Ze trekken gelden aan voor een relatief korte periode (onder andere spaargeld) en lenen dit uit voor de lange termijn (aan burgers en ondernemers). Het grootste deel van hun winst komt voort uit rentemarges. De financiële risico’s van hun leningen moeten altijd verantwoord zijn. Zij hebben een andere positie dan investeerders die risicokapitaal inbrengen, zoals vermogensbeheerders.
Waar we nu staan
Sinds 2019 werken 52 financiële instellingen en 4 brancheverenigingen aan de implementatie van het Klimaatcommitment van de Nederlandse financiële sector. Banken, pensioenfondsen, vermogensbeheerders en verzekeraars hebben hierin afgesproken hoe zij bijdragen aan het Parijsakkoord en het Nederlandse Klimaatakkoord. Dit houdt onder meer in dat zij met een actieplan laten zien hoe ze naar verlaging van de CO2-emissies van de beleggings- en kredietportefeuille toewerken.
Veel ondertekenaars van het Klimaatcommitment zijn actief binnen internationale initiatieven voor 'netto-nul' CO2-uitstoot. Netto-nul betekent dat er geen broeikasgassen meer worden toegevoegd aan de bestaande hoeveelheid in de atmosfeer.
Betrokkenheid
van interne auditors
Actieplannen onderdeel maken
van de prestatie-beoordeling van bestuurders
Goedkeuring van reductiedoelstellingen door een derde partij
(zoals het Science Based Targets initiative (SBTi)
* De meetmethode die is ontwikkeld door het Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF)
96%
wil het portfolio in lijn brengen met het 1,5 °C-scenario en uiterlijk in 2050 een ‘netto nul’-portefeuille bereiken.
94%
weet welke sectoren in hun portefeuille de meeste emissies veroorzaken.
92%
gebruikt dezelfde methode* voor het meten van CO2-uitstoot. Dit maakt het makkelijker om die metingen met elkaar te vergelijken.
heeft het actieplan laten goedkeuren door de top van de organisatie (dagelijks bestuur, raad van commissarissen en/of raad van toezicht).
94%
In maart 2023 is een voortgangsrapportage van het Klimaatcommitment gepubliceerd. Deze rapportage laat zien hoe het ervoor staat met de actieplannen van financiële instellingen.
De belangrijkste uitkomsten:
Alle ondertekenaars van het Klimaatcommitment hebben eind 2022 volgens afspraak hun actieplan gepubliceerd: een belangrijke tussenstap in het proces om hun klimaatimpact te verlagen. Intussen werken banken ook al hard aan de uitvoering van hun plannen. Zo hebben zij vaak al voor een groot deel van hun beleggings- en kredietportefeuille de CO2-uitstoot in kaart gebracht en hier keuzes op gebaseerd. Bijvoorbeeld om bepaalde sectoren niet langer of alleen onder voorwaarden te financieren.
en besluiten
Wat doen banken al?
Merel Hendriks aan het woord
Merel Hendriks
Sustainability officer Nederlandse Waterschapsbank
“We moeten samenwerken om ervoor te zorgen dat we nog generaties lang samen op de aarde kunnen blijven. Bancaire financiering is daarvoor de smeerolie.”
Naast het Klimaatcommitment zijn Nederlandse banken al veel langer bezig met verduurzamen. Dat hoort bij hun taak om vanuit risico’s en kansen te denken én bij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze verduurzamen hun eigen bedrijfsvoering en zijn continu met klanten over het onderwerp duurzaamheid in gesprek. Daarbij gaat het niet alleen over duurzame financieringsproducten, maar ook over het aanleveren van data over CO2-uitstoot.
voor vastgoed ABN AMRO
Nederlandse banken zijn divers. Niet alleen in omvang, maar ook in hun klanten, markten en diensten. Er zit ook verschil in de snelheid waarmee zij hun beleggings- en kredietportefeuille (kunnen) verduurzamen. Wat Nederlandse banken gemeenschappelijk hebben, is hun ambitie om te bankieren in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs. Ze dragen hier allemaal op hun eigen manier aan bij.
Voorbeelden uit de praktijk
Bij de verduurzaming van de samenleving moeten we samen meer snelheid maken. Het is belangrijk dat de overheid daarbij kaders en richting geeft. Bedrijven zullen dan vaker en sneller duurzame keuzes maken. Banken kunnen op hun beurt de transitie financieren. Maar deze transitie brengt ook dilemma’s met zich mee.
Windmolenparken ontwikkelen en financieren was lange tijd niet rendabel. Subsidie van de overheid maakte de benodigde opschaling mogelijk én leverde belangrijke kennis en ervaring op. Daardoor is het voor commerciële partijen nu aantrekkelijk om in te stappen.
Nieuwe duurzame initiatieven hebben vaak grotere risico’s en zijn daardoor moeilijker (volledig) te financieren door een bank. De overheid kan die risico’s helpen dragen. Denk hierbij aan subsidies of een mengvorm van subsidies, overheidsfinanciering en private vormen van financiering. Op deze manier kunnen banken (groepen) innovatieve bedrijven helpen die anders geen kans krijgen.
3
Onze economie profiteert van een internationale CO2-belasting. Die kan zelfs gunstig uitpakken voor kleine bedrijven en duurzame initiatieven. Dat blijkt uit het onderzoek Economische impact en randvoorwaarden CO2-beprijzing (dnb.nl)
Consumenten en bedrijven maken andere keuzes als verduurzaming geld oplevert of als CO2-uitstoot geld kost. Dit laatste is zichtbaar bij het steeds beter werkende Europese CO2-emissiesysteem. Door de stijgende emissieprijs krijgen bedrijven met veel uitstoot te maken met dalende winstmarges. CO2-neutrale verdienmodellen worden juist steeds minder risicovol en rendabeler. Door deze verdienmodellen te financieren, helpen banken de transitie te versnellen.
2
Een goed voorbeeld van een sectornorm is de verplichting van energielabel C voor kantoorgebouwen per 2022. Daarbij is het belangrijk dat de overheid ook capaciteit heeft voor handhaving: die is op dit moment onvoldoende.
Voor zowel burgers als bedrijven geldt dat zij gestimuleerd worden om te verduurzamen, als zij weten wat de wettelijke kaders zijn. Voor bedrijven gaat het daarbij bijvoorbeeld om energieprestatienormen voor vastgoed, mobiliteit en de industrie. Ondernemers willen weten wanneer zij aan welke eisen moeten voldoen. Als dat helder is, investeren zij waarschijnlijk sneller in duurzame maatregelen. Banken kunnen die dan financieren.
1
Het financieren van de transitie vraagt om risicovollere investeringen. Want in tijden van transitie zijn er veel onzekerheden. De overheid kan verschillende instrumenten inzetten om die risico’s voor burgers, bedrijven en banken te beperken.
Willem Schramade
Sustainable finance expert
“Tegen organisaties zou ik willen zeggen: zie duurzaamheid niet louter in het licht van compliance en risico. Maar als een kans. Als jij duurzaamheid beter begrijpt dan je concurrent, dan kun je werken naar nieuwe verdienmodellen.”
Het is de rol en verantwoordelijk van bedrijven om duurzame producten en diensten te ontwikkelen. Daarbij gaat het niet alleen om het beperken van de CO2-uitstoot van de eigen onderneming en activiteiten. Ook de impact van de bedrijfsvoering bij leveranciers (in de keten) en op de hele samenleving hoort onderdeel te zijn van hun keuzes.
Nieuwe producten, diensten en verdienmodellen
Bedrijfsleven:
Carrie Walczak aan het woord
Duurzame projecten hebben vaak als nadeel dat er geen vergelijking mogelijk is met (data van) projecten uit het verleden. Dat maakt het lastig om een risico of succes in te schatten. Daarom ontwikkelen banken nieuwe voorspelmodellen. Die helpen om de toekomstige rentabiliteit van een innovatief, duurzaam initiatief in te schatten.
Bij de keuze om wel of niet te financieren, spelen duurzaamheidsaspecten voor banken een steeds grotere rol. Bij investeringen van bedrijven wordt bijvoorbeeld ook rekening gehouden met de klimaatimpact bij leveranciers. En voor hypotheken wordt onderzocht hoe ook het overstromingsrisico van een woning kan worden meegenomen. Banken maken die risico-afwegingen om zelf ‘gezond’ te blijven.
Banken:
Financieren van de transitie
Ook duurzame innovaties hebben een CO2-voetafdruk. Het kost bijvoorbeeld meer energie om een elektrische auto te produceren dan een brandstofauto. Maar hij is duurzamer in het gebruik. Daarom is het belangrijk om over de productlevenscyclus heen te kijken.
In de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie, is het belangrijk dat iedereen mee kan komen. Hoe sneller de transitie, hoe groter de kans dat dit ten koste gaat van waarden als rechtvaardigheid en inclusiviteit. De vraag is hierbij hoe weerbaar en wendbaar onze samenleving is.
Duurzame startups moeten zich nog bewijzen. Ze beginnen soms met een negatieve cashflow en het kan langer duren tot ze winst maken. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven in de circulaire economie. Die hebben veel potentie, maar zijn vaak lastig te financieren.
Wanneer Nederland strengere eisen aan CO2-uitstoot stelt dan andere landen, kan dat leiden tot ‘koolstoflekkage’: het verschuiven van productie naar landen waar minder strenge duurzaamheidseisen gelden. Dat kan onbedoeld tot een ongelijk Europees speelveld leiden.
Banken kunnen ervoor kiezen alleen nog hypotheken te verstrekken voor woningen met energielabel A t/m D. Maar veel woningen in Nederland zijn nog slecht geïsoleerd. Als burgers voor woningen met energielabel E, F of G geen hypothecaire lening meer zouden kunnen krijgen, zou dat de situatie op de woningmarkt nog nijpender maken.
De leefbaarheid van onze planeet staat op het spel. De Klimaatdoelen zijn uitdagend, maar moeten gehaald worden. Dat vraagt om scherpe keuzes. Dat kunnen soms pijnlijke keuzes zijn, die iedereen raken. Daarom moeten we die keuzes samen maken.
Scherpe keuzes maken
Met deze publicatie maken de Nederlandse banken duidelijk hoe zij samen met overheid en bedrijfsleven willen versnellen naar een duurzame samenleving. Banken zetten zich al jarenlang op verschillende manieren in voor verduurzaming. Met het Klimaatcommitment van de financiële sector hebben ze zichzelf ook doelen opgelegd. Maar om die doelen te halen, moet verduurzaming versnellen. Dat kan alleen in nauwe samenwerking met overheid en bedrijfsleven. In deze publicatie wordt dit uitgelegd.
Neem voor meer informatie contact op met de Nederlandse Vereniging van Banken